Monique Rutten schilderen
Locatie
|
"Ik vond het belangrijk dat mensen die niets met schilderen hebben, er ook bij durven te gaan zitten"
Het Kunstblok stond in de tuin van Vitalis, en aan de tuintafel ervoor zat ik. Mijn hoofddoel was om kunst voor ouderen bereikbaar te maken. Het leek me een interessante groep mensen, maar ik was er nog niet heel bekend mee. In het begin was het wennen. Je komt vanuit je eigen atelier, waar je geïsoleerd werkt. Al vanaf het eerste moment kwamen mensen langs. Het is een hele andere manier van werken, minder gecontroleerd. In het begin kreeg ik het advies om een briefje op te hangen met welke tijden ik zelf werkte. Maar dan kwam er weer iemand met een rollatortje aanlopen die dan dat briefje helemaal niet zag. Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om iemand dan weg te sturen omdat ik aan het werk was. Op een gegeven moment heb ik dat briefje weggehaald en besloten dat ik me door de mensen zou laten inspireren en het allemaal op me af zou laten komen. Ik heb mijn schilderschort voorgedaan, ben het gebouw ingelopen en op iedereen afgestapt.
Door dat schort zag iedereen meteen dat ik kunstenaar was. Ik ben afspraken gaan maken bij mensen en heb het contact opgezocht. Als uitgangspunt heb ik fotoboeken van mensen genomen. Samen gingen we de albums door, veel nog in zwart-wit en daar koos ik dan inspirerende afbeeldingen uit. Daarin verschilde we nog wel eens van opvatting. Zij vonden het hondje van de buren het leukst en ik koos weer iets heel anders. Daar heb ik veel uren in gestoken om het kiezen niet af te raffelen. Dit is hun leven, dit is wat ze willen laten zien. Dat is heel bijzonder. Naar aanleiding van de foto’s die ik had gekozen, ben ik aan de slag gegaan. Soms kan kunst onbereikbaar of ontoegankelijk zijn Ik ben vanuit de insteek die ik zelf had ook met de bewoners aan de slag gegaan. Op basis van foto’s en afbeeldingen die ze mooi vonden. Het Kunstblok was ook een ander soort ruimte dan gewoonlijk, het was toch een beetje mijn atelier. Ik heb de mensen laten tekenen en schilderen vanuit expressie en gevoel. Terwijl ze heel erg gewend waren om te werken naar waarneming. Toch waren er veel mensen die zeiden dat ze eerder op deze manier hadden willen werken. Het was heel leuk om te merken, dat een man van 90 die in het tekenclubje altijd heel precies naar waarneming werkt ineens op een andere manier aan de slag gaat, meer vanuit expressie en spontaniteit. Ik was eerlijk gezegd wel verrast dat mensen ervoor open stonden. Dat ze het niet onwennig zouden vinden om op deze manier aan de slag te zijn. Ze wilden het echt graag ondergaan. Het was voor mij ook wel belangrijk om duidelijk te maken dat het enkel een uitnodiging was om mee te doen aan een experiment. Het uit te proberen. En dat ze daarna gerust op de oude manier verder mochten als ze dat wilden. Het Kunstblok was niet alleen voor mensen die kwamen schilderen. Iedereen kon aanschuiven en over dingen vertellen. Dat gebeurde vrij vaak, wanneer ik zat te schilderen. Ik ben al heel lang professioneel kunstenaar, maar werk ook al geruime tijd als coach met mensen. Dit heb ik altijd los van elkaar gedaan, maar hier kwam de coaching-kant ook ineens naar voren. Het werd een combinatie. Omdat ik de tijd neem en goed probeer te luisteren, kwamen de verhalen vanzelf. Ik heb het per gesprek laten afhangen. Bij de één kwam het coachen van pas en een ander kwam gewoon een praatje maken. Het was bijzonder om een keer mee te maken dat de combinatie heel mooi werkt. Het werken met mensen en het creëren van kunst. Het was voor mij bijvoorbeeld verrassend dat de verhalen heel herkenbare, persoonlijke thema’s zoals verliefdheid hadden. Er kwam ook een man die zoveel van zijn vrouw had gehouden. Hij treurde erg om het verlies van de vrouw waar hij 60 jaar samen mee geweest was. Hij liet mij een foto zien van de plek waar ze gecremeerd was en vertelde met tranen in zijn ogen dat daar inmiddels al allemaal as van anderen overheen gestrooid was, dat ze gewoon was verdwenen. Uit het album van deze man heb ik toen een foto gezocht van zijn vrouw als bruidje en haar op die plek getekend. Op die manier heb ik haar geprobeerd terug te brengen voor hem. Het raakte hem erg toen ik hem de tekening liet zien. Het is heel mooi, als je daarin iets kunt betekenen voor mensen. Inmiddels, in mijn eigen beroepspraktijk, is het wel weer gescheiden. Maar bij Vitalis hoop ik er eigenlijk mee door te kunnen. Ik ben benieuwd of dat lukt want het is wel een heel interessant gebied. Er is ook behoefte aan. Ieder mens heeft een mooi verhaal daar met wijze lessen en veel mensen vinden het fijn om daarover te vertellen aan iemand die te tijd neemt om te luisteren. Toen het voorbij was, ben ik op een gegeven moment weer teruggegaan naar Vitalis met mijn tas met schilderspullen. Ik werd daar echt ontvangen alsof ik thuiskwam. Toen ben ik weer aan die tuintafel gaan zitten. Editor Nadia van Vuuren |